สำหรับผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวี การรักษาด้วยยาต้านไวรัส เป็นสิ่งสำคัญในการจัดการไวรัส และการรักษาสุขภาพที่ดี อย่างไรก็ตาม บางครั้งอาจ ลืมกินยาต้าน เอชไอวี โดยไม่ได้ตั้งใจ ทำให้เกิดความกังวล และคำถามเกี่ยวกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับประสิทธิภาพการรักษา การทำความเข้าใจว่าควรทำอย่างไรเมื่อลืมกินยา และผลที่ตามมาสามารถช่วยให้ตัดสินใจกี่ยวกับการดูแลตัวเอง
ยาต้านไวรัสเอชไอวี คืออะไร ?
ยาต้านไวรัสเอชไอวี (Antiretroviral drugs หรือ ARV) คือ ยาที่ใช้รักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวี โดยยาจะออกฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อไวรัส ทำให้จำนวนเชื้อไวรัสในร่างกายลดลง ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ดีขึ้น และป้องกันไม่ให้เชื้อไวรัสลุกลามจนกลายเป็นโรคเอดส์
ประโยชน์ของยาต้านไวรัสเอชไอวี
ยาต้านไวรัสเอชไอวี (Antiretroviral drugs หรือ ARV) มีประโยชน์มากมาย ดังนี้
- ลดจำนวนเชื้อไวรัสในร่างกาย: ยาต้านไวรัสจะยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อไวรัส ทำให้จำนวนเชื้อไวรัสในร่างกายลดลง ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ดีขึ้น
- ป้องกันไม่ให้เชื้อไวรัสลุกลามจนกลายเป็นโรคเอดส์: เมื่อจำนวนเชื้อไวรัสในร่างกายต่ำ ร่างกายจะสามารถควบคุมเชื้อไวรัสได้ ช่วยป้องกันไม่ให้เชื้อไวรัสลุกลามจนกลายเป็นโรคเอดส์
- ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคฉวยโอกาส: ผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ มักมีโอกาสป่วยด้วยโรคฉวยโอกาสต่างๆ ยาต้านไวรัสจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเหล่านี้
- ช่วยให้ผู้ติดเชื้อมีอายุยืนยาว: ยาต้านไวรัสช่วยให้ผู้ติดเชื้อเอชไอวีมีอายุยืนยาวใกล้เคียงกับคนปกติ
- ลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อ: หากรักษาด้วยยาต้านไวรัสนานเกิน 6 เดือนจะอยู่ในสถานะ U = U ทำให้ช่วยลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อเอชไอวีสู่ผู้อื่น
ทำไมถึงไม่ควร ลืมกินยาต้าน
- การรับประทานยาต้านไวรัส อย่างต่อเนื่องตามที่กำหนดจะช่วยยับยั้งไวรัส HIV ในร่างกายทำให้ตรวจไม่พบ จนทำให้ไม่สามารถแพร่เชื้อไปหาผู้อื่นได้ U = U
- ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของคุณแข็งแรง และทำงานได้ดี เนื่องจากการใช้ยาตามที่กำหนด สามารถป้องกันไม่ให้ไวรัสทำลายเซลล์ภูมิคุ้มกัน และลดความเสี่ยงของการติดเชื้อฉวยโอกาสและภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ
- การลืมกินยาบ่อยครั้ง อาจทำให้เกิดการดื้อยาได้ เมื่อไวรัสดื้อต่อยาบางชนิด อาจจำกัดตัวเลือกการรักษาในอนาคต และทำให้ยากขึ้นในการยับยั้งไวรัส
ผลข้างเคียงของยาต้านไวรัส
ผลข้างเคียงของยาต้านไวรัสเอชไอวี อาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับยาที่ใช้ โดยทั่วไปแล้วอาการจะไม่รุนแรง และหายไปเองภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์ ผลข้างเคียงที่พบบ่อ ได้แก่
- คลื่นไส้
- อาเจียน
- ท้องเสีย
- ปวดศีรษะ
- อ่อนเพลีย
- นอนไม่หลับ
สิ่งสำคัญคือต้องปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับ ผลข้างเคียง ทั้งหมดที่คุณมี ไม่ว่าจะรุนแรงหรือไม่ก็ตาม แพทย์อาจสามารถช่วยจัดการผลข้างเคียงห รือเปลี่ยนยาให้คุณได้
สิ่งที่ควรทำหาก ลืมกินยาต้าน
การหลงลืมเป็นสิ่งปกติสามารถเกิดขึ้นได้แต่ในผู้ที่ติดเชื้อ HIV ต้องมีความระมัดระวังมากขึ้น ดังนี้
- รับประทานยาที่ลืมโดยเร็วที่สุด หากยังไม่ถึง 12 ชั่วโมงนับจากเวลาที่คุณรับประทานยาปกติ ให้รับประทานยาที่ลืมทันทีที่คุณจำได้ จากนั้นดำเนินการตามตารางการจ่ายยาตามปกติของคุณ
- หาก ลืมกินยาต้าน อย่าเพิ่มยาเป็น 2 เท่า หากเกิน 12 ชั่วโมงนับจากเวลารับประทานปกติ ให้ข้ามยาที่ไม่ได้กิน และรอจนกว่าจะถึงยาเม็ดถัดไป อย่าเพิ่มยาเป็นสองเท่า เนื่องจากอาจทำให้ได้รับยาเกินขนาด และผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้
- ให้ตั้งเตือนความจำในการกินยา ใช้นาฬิกาปลุก แอปพลิเคชันในโทรศัพท์ คอยเตือนให้กินยา ตรงตามเวลาที่กำหนด
- แจ้งแพทย์ให้ทราบ ปรึกษาแพทย์ เพราะว่า แพทย์สามารถให้คำแนะนำ และอาจแนะนำการปรับสูตรยาของคุณหากจำเป็น
- งดการมีเพศสัมพันธ์ งดการมีเพศสัมพันธ์ในช่วงนี้ไปก่อน เพื่อให้แพทย์ช่วยตรวจสอบว่าร่างกายเป็นปกติ หรือการกินยาปกติแล้ว และใช้ถุงยางร่วมด้วยทุกครั้ง
อ่านบทความอื่นๆ เพิ่มเติม
สิ่งสำคัญสำหรับการรักษาเอชไอวีอย่างมีประสิทธิภาพ คือ การทานยาอย่างสม่ำเสมอ ถึงแม้ว่าการขาดยาเป็นบางครั้งอาจไม่ได้ส่งผลรุนแรงในทันที แต่การรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ เป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญสำหรับตัวเอง เพื่อสุขภาพที่ดี ป้องกัน และชะลอการเกิดโรคเอดส์ได้